Ostroga piętowa jest nadbudowaną tkanką kostną, zlokalizowaną na przednio-przyśrodkowej stronie guza piętowego. Uważa się, że mechanizm jej powstawania związany jest z powtarzającym się przeciążeniem powięzi podeszwowej, której elastyczność zmniejsza się wraz z wiekiem.
Powięź podeszwowa zbudowana jest z tkanki łącznej i rozciąga się między kością piętową a palcami stopy. Jej zadaniem jest podpora łuku podłużnego stopy i amortyzacja obciążeń.
Do zapalenia powięzi podeszwowej dochodzi na skutek jej długotrwałego przeciążenia.
Charakterystyczne dla dolegliwości bólowych związanych z zapaleniem powięzi podeszwowej jest:
- obecność bólu porannego i po dłuższym odpoczynku w ciągu dnia (pierwsze kroki są najbardziej bolesne),
- narastanie bólu w trakcie dłuższego przebywania w pozycji stojącej, spacerów czy biegów długodystansowych,
- po pewnym czasie ból staje tak silny, że może w znacznym stopniu utrudniać chodzenie,
- występowanie bólu pod wpływem bezpośredniego ucisku w okolice przyczepu powięzi do okostnej kości piętowej
Do zadań fizjoterapeuty oceniającego pacjenta z bólem w dolnej części pięty należy w pierwszej kolejności wskazanie przyczyn, które wywołują przeciążenie powięzi podeszwowej.
Jest wiele czynników sprzyjających pojawieniu się zapalenia powięzi podeszwowej:
- dysfunkcje stopy (stopa płaska, nadmierna pronacja kości piętowej, stopa wydrążona)
- wzmożone napięcie ścięgna Achillesa
- nierówna długość obu kończyn dolnych
- wykonywanie czynności zawodowych w pozycji stojącej (szczególnie na twardym podłożu)
- trening biegowy, marszowy (szczególnie biegi i chód na długich dystansach)
- używanie nieodpowiedniego obuwia
- wiek (z uwagi na zachodzące zmiany w tkankach)
Rehabilitacja zapalenia powięzi podeszwowej jest często procesem długotrwałym ale przy aktywnym zaangażowaniu pacjenta przynosi dobre rezultaty.
Bardzo skuteczną metodą jest terapia manualna tkanek miękkich. Indywidualnie dobrane bierne techniki mobilizacji oraz ćwiczenia rozciągające i wzmacniające efektywnie zmniejszają dolegliwości bólowe a także przywracają prawidłową funkcję stopy. Wszystko to poparte autoterapią, systematycznie wykonywaną przez pacjenta w warunkach domowych oraz realizacją innych zaleceń fizjoterapeuty w ramach profilaktyki, pozwala na powrót bez bólu do wcześniejszych aktywności.
Powszechnie w ramach rehabilitacji stosuje się zabiegi fizykoterapii (ultradźwięki, laser, elektroterapię i inne). Niestety jak pokazuje praktyka ich skuteczność jest bardzo ograniczona. Wielu pacjentów nie odczuwa poprawy w ogóle lub uzyskany pozytywny efekt jest krótkotrwały. Dlatego fizykoterapia powinna być traktowana jedynie jako metoda uzupełniająca, ponieważ jej działanie ogranicza się tylko do wpływu na objawy schorzenia, nie likwidując jego przyczyny.
Podsumowując, należy raz jeszcze podkreślić, że obecność ostrogi piętowej nie jest równoznaczna z występowaniem zapalenia powięzi podeszwowej i odwrotnie są pacjenci, którzy mają aktualnie silne dolegliwości bólowe, zlokalizowane w dole pięty a w opisie zdjęcia RTG ostrogi piętowej nie stwierdza się.
