Najczęstszym mechanizmem prowadzącym do urazu jest ustawienie stopy w inwersji, czyli kombinacji zgięcia, odwrócenia i przywiedzenia. Uszkodzeniu ulec mogą zarówno tkanki miękkie (więzadła, ścięgna, torebka stawowa) jak i kości.
Niestety osoby, które doznały w przeszłości urazu skręcenia kostki są bardziej narażone na kolejne uszkodzenia. Nawracające skręcenia stawu skokowego wynikają z uszkodzenia mechanoreceptorów w więzadłach i/lub mięśniach go kontrolujących. Ta funkcjonalna niestabilność może być konsekwencją źle przeprowadzonej rehabilitacji lub jej braku.
Obecnie rehabilitacja po skręceniu kostki jest rehabilitacją czynnościową, która z jednej strony pozwala na szybszy powrót do aktywności fizycznej a z drugiej ogranicza występowanie powikłań pourazowych: bólu w trakcie obciążenia, sztywności, niestabilności stawu, osłabienia mięśni i innych.
Przed rozpoczęciem leczenia trzeba wykluczyć poważne uszkodzenia:
- złamanie kości
- kompletne zerwanie więzadła
Planując program rehabilitacji fizjoterapeuta jest zobowiązany przeprowadzić szczegółowe badanie kliniczne, w celu stwierdzenia które struktury i w jakim stopniu zostały uszkodzone.
Ze względu na stopień uszkodzenia tkanek miękkich skręcenia dzielimy na 3 stopnie:
- skręcenie I stopnia – lekkie naciągnięcie
- skręcenie II stopnia – duże naciągnięcie z częściowym naderwaniem
- skręcenie III stopnia – kompletne zerwanie
Bezpośrednio po urazie skręcenia dochodzi do pourazowej reakcji zapalnej. Pojawiają się: ból, obrzęk, ocieplenie, odruchowa obrona mięśniowa, zaburzenie funkcji. Rehabilitacja w fazie ostrej powinna być wdrożona jak najszybciej i polega na zastosowaniu zasady PRICE, gdzie P to protection (ochrona), R to rest (odpoczynek), I to ice (lód), C to compression (ucisk), E to elevation (uniesienie). Ten sposób postępowania ma za zadanie zmniejszyć (kontrolować) reakcję zapalną co w efekcie redukuje ból i obrzęk.
Celem rehabilitacji w fazie podostrej jest stopniowe przywracanie funkcji oraz oddziaływanie na jakość tworzącej się blizny. Dobry fizjoterapeuta dysponuje skutecznymi środkami terapii manualnej oraz kinezyterapii, by przygotować uszkodzone tkanki do przyjęcia wzrastających obciążeń. Jednym z ważniejszych elementów terapii jest głęboki masaż poprzeczny (GMP), który zastosowany w miejscu uszkodzonego więzadła i/lub ścięgna, poza działaniem p/bólowym, pozytywnie wpłynie na wytworzenie uporządkowanej, wytrzymałej blizny a także zapobiegnie sklejeniom więzadła do kości.
Rehabilitacja w fazie następnej to stopniowy powrót do wszystkich aktywności (również aktywności sportowej) oraz działania profilaktyczne, zmniejszające ryzyko wystąpienia kolejnego skręcenia.
Szybkość procesu rehabilitacji po skręceniu stawu skokowego jest oczywiście sprawą indywidualną, zależną od wielu czynników. Na stopień uszkodzenia tkanki podczas urazu pacjent nie ma wpływu, natomiast decyzja o rozpoczęciu rehabilitacji i odpowiednie zaangażowanie w trakcie jej trwania leży w jego gestii. Na pewno ograniczenie leczenia do farmakoterapii i skorzystania z zabiegów fizykoterapii nie jest dobrym rozwiązaniem. Warto udać się do gabinetu rehabilitacji, gdzie przyjmuje fizjoterapeuta prowadzący rehabilitację po urazach.
Prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja po skręceniu kostki to wymierne korzyści dla pacjenta:
- mniej bólu
- szybszy powrót do aktywności zawodowej
- szybszy powrót do sportu
- mniejsze ryzyko powikłań pourazowych (w tym kolejnych urazów)
